De verwelkte roos

Vooropgesteld dat ik niet behoor tot de sociaal democratische achterban, wil ik toch proberen een verklaring te geven voor de enorme electorale klappen die de PvdA bij de Europese verkiezingen heeft gekregen. De PvdA zichzelf natuurlijk overduidelijk in de voet geschoten door draaikonterij, gebroken verkiezingsbeloftes (JSF, Irak-onderzoek) en falende en graaiende bestuurders (Vogelaar, Herfkens). Hieronder zal ik een aantal minder voor de hand liggende mogelijke oorzaken bespreken die in samenhang met het bovenstaande een desastreuze combinatie blijken te zijn.

Economische welvaart

De PvdA verliest de helft van haar kiezers. Deels is dit te wijten aan een niet langer noodzakelijk gedachtegoed. Tot vijftien jaar geleden waren er overzichtelijke overkoepelende ideologieën waaruit de maatschappelijke inrichting in grote lijnen eenvoudig ontleend kon worden. Met het verdwijnen van de verzuiling en het eindigen van de Koude Oorlog en de (economische en feitelijk ook sociale) bloei van einde jaren negentig en het begin van deze eeuw verdween de urgentie van het sociaal democratische gedachtegoed. De belangrijkste sociaal democratische idealen zijn ideeën over de economische inrichting van de maatschappij, collectiviteit en daaruit vloeit ook de meeste electorale aantrekkingskracht voort. Te grote welvaart en meer individualisme leiden tot minder sociaal democratische aanhang. De tijdelijke electorale opleving na de ineenstorting van de LPF verhulde dit gegeven nog enigszins, maar met het Europa-brede afhaken van de sociaal democratische achterban kan niemand hier nog onderuit.

Fukuyama en Huntington

Hoewel Fukuyama’s idee over de liberale westerse democratie als eindpunt van de geschiedenis buiten de waard genaamd Huntington gerekend had, had hij in zoverre gelijk dat er geen werkbaar alternatief voor in de plaats is gekomen. Er is sprake van een devolutie in de politieke waarden van de dag. Het was in Nederland al even geleden maar zaken als racisme, xenofobie en het afschaffen van democratische verworvenheden worden door een aanzienlijk deel van het publiek de normaalste zaak van de wereld gevonden. De opkomst van vele rechts nationalistische partijen in heel Europa is het bewijs hiervoor. Zoals diverse critici van Huntington al vreesden lijkt de Clash deels ook een self-fulfilling prophecy te zijn geweest. De binaire indeling van de wereld tussen moslims en niet-moslims zoals nu vaak geschetst, valt te zien als het uitvloeisel van zijn concept van onverenigbare waarden en daaruit voortvloeiende culturele conflicten. Voor sociaal democraten een moeilijk op te lossen probleem. Door de traditioneel sterke basis bij de hele arbeidersklasse denkt men te moeten kiezen tussen het allochtone en het autochtone deel van de achterban. Denk maar aan het schizofrene gedoe rond de integratienota van Ploumen. De echte keuze is echter de keuze tussen vierkant voor de rechtsstaat en democratische waarden gaan staan of er diametraal tegenover. Zolang de doemscenarioaanhangers geen gelijk krijgen met hun donkere voorspellingen over een Totaler Krieg tussen de Westerse en moslimwereld is er uiteindelijk geen andere keuze mogelijk dan de eerste. Nu moet de PvdA zich dat nog realiseren.

Informatieparadox

Als nieuwsgierig (en naïef, links) mens dacht ik dat de democratisering van informatie zou leiden tot burgers die zichzelf beter informeren, maar dit verheffingsideaal is tot nu toe een utopie. De informatiesnelweg heeft er weliswaar toe geleid dat mensen vaker en meer informatie tot zich nemen, maar ook dat dit slechts gaat om kwantiteit en niet om kwaliteit. Mensen zien door de zwarte gaten van het internet het bos niet meer. Zelfs zogenaamde kwaliteitsmedia lijken zich, in het zog van digitale succesverhalen, bewust van het feit dat de consument vraagt om eenhapsinformatie. Nieuws als trigger voor emotie en niet als poging gebeurtenissen in de wereld te verslaan en om mensen te informeren. Continue overdreven aandacht voor incidenten waardoor deze incidenten uiteindelijk de ruggegraat van het nieuws worden. Zo schijnt het in Nederland een groot al dan niet multicultureel drama te zijn. Mensen durven de deur niet meer uit want op elke straathoek bevindt zich een groep straatterroristen die klaar staan om je te beroven, verkrachten of beide tegelijkertijd. Ik zal tot voor kort wel in de verkeerde Vogelaarwijk (De Kolenkitbuurt) hebben gewoond, maar anders overdrijven we met zijn allen een beetje. Of anders gezegd, we zijn slecht geïnformeerd.

Zwartepieten

Ten slotte, wie krijgt de schuld van de bestaande maatschappelijke problemen? De ongezonde fixatie op incidenten heeft ertoe geleid dat er ook behoefte is aan een schuldige. Duidelijk is dat voor een aanzienlijk deel van de kiezers alle schuldigen kunnen worden gevonden in de Linkse Kerk De linkse en lakse elite heeft in het hoofd van deze kiezers alle problemen veroorzaakt. En ja, wie zijn er altijd de voorgangers in die Linkse Kerk en de grootste congregatie geweest? Overigens dat in Nederland vrijwel altijd centrum-rechts gestemd (1998 uitgezonderd) en geregeerd wordt, doet niet ter zake. Het PvdA-kader zou er verstandig aan doen juist dit laatste gegeven goed tot zich te laten doordringen.

En nu dan…

Thijs Berman was teleurgesteld dat de kiezer het genuanceerde verhaal van zijn partij niet had opgepikt. Zijn teleurstelling is begrijpelijk, die voel je nou eenmaal na een enorm electoraal pak op de broek, maar hij zou zich beter kunnen realiseren dat het verhaal niet het juiste is. Al veel eerder had zijn partij zich moeten realiseren dat het tijd was voor het maken van keuzes, als ze tenminste ooit nog het vertrouwen van de kiezer willen terugwinnen. De keuze voor duidelijke standpunten, consistent zijn, linkser en progressiever zijn. Het verlies van de PvdA zit namelijk niet aan de rechterkant, maar aan de linkerkant. De Linkse Kerk krijgt weliswaar van vrijwel alles de schuld, maar tegelijkertijd komen er grosso modo nog altijd evenveel mensen naar diezelfde Linkse Kerk. Eerst moet de PvdA de linkse kiezer weer voor zich zien te winnen en dan komen die paar naar rechts afgedwaalde schaapjes ook vanzelf weer terug.

Lees verder op http://sargasso.nl/archief/2009/06/14/de-verwelkte…

• Waarom PVV niet de grootste kan worden
• [Verkiezingenlive.nl] SP wil lijstverbinding met Groenlinks en PvdA
• [Verkiezingenlive.nl] PvdA stelt data vast
• Zeg het met cartoons
• Wilders opgelet: hier is je concurrent Eduard Zonneveld
• Wiegel en Bolkestein scharen zich achter SP
• Wat doe jij met de bijdrage van 1800 euro die jij jaarlijks netto van de EU ontvangt?
• Van Aartsen zet kiezer voor het blok
• SP en GroenLinks gaan lijstverbinding aan; PvdA ziet daarvan af
• So hee. NRC hakt in op Marokkanendrama

Je kunt hieronder een reactie geven of gebruik een trackback via je eigen site.

Geef een reactie:

Reacties zijn ook te volgen via een RSS 2.0 feed.